Risk siklòn

 Sous: Association des Cadres pour la Protection de l’Environnement (ACAPE)

Ki sa ki lakoz  siklòn ?

Siklòn yo rive nan moman kote li fè cho anpil pandan tanperati lanme monte pi wo pase 27 degre sèlsiyis. Se sa ki esplike sezon siklòn nan kòmanse depi nan mwa jen pou rive novanm,  sa vle di nan moman kote li fè pi cho nan ane a. Fòk genyen you zòn nan lè a ki  deranje. Li bezwen tou yon ti van k ap soufle ak yon fòs ki woule an toubiyon paske la t ap vire ron sou li menm  pou l ki pou pote l.

Chimen siklòn 

Siklòn pran nesans nan oseyan atlantik nan zòn Lès ti antiy yo. Lè sa a li ka fè de rout: swa li  pran chimen wout karayib li ale nan gran antiy yo, lè sa a se zòn sid peyi d Ayiti k ap frape; osinon li pran chimen pou pase sou tèt Pòtoriko, lè sa a se zòn nò peyi d Ayiti k ap touche. 

Konsekans siklòn 

Siklòn yo se destriktè yo ye. Lè yo pase nan yon zòn se ravaje yo ravaje. Van yo fè  gwo dega, yo kase pye bwa, yo kraze kay ki pa solid. Inondasyon ki fè lapli tonbe anpil  kapab fè rivyè yo monte li kapab pote anpil tèt bèt, anpil moun ka neye, rad mare  ki ka fè lanmè a monte byen wo epi vin anvayi zòn kot yo epi ka detwi tout bagay ki bò lanme a li ka fe dife tou wi le gen zeklè k ap parèt nan syèl la ki ka lakoz pye loray tonbe. 

Kèk eleman kontèks fòmasyon sa 

Planèt tè a gen gwo menas ki peze sou li e ki toujou la tankou katastwòf natirèl : tranbleman te, siklòn, sounami, inondasyon, sechres elatriye. Toupatou sou latè, nan gwo peyi, nan ti peyi lanati gen pwoblem anviwonman tout kalite. Gwo tèm ki mennen tout refleksyon k ap fèt yo se chajman klimatik. Ki donk tout moun konstate latè chanje figi, tanperati te a chanje li fè pi cho epi chalè sa ki ogmante a chanje tout bagay epi rive menase lavi sou tè a. Ti moun kou  gran moun  ap sibi konsekans pwoblèm anviwonman, chanjman klimatik  ki makonnen ak katastwòf natirèl yo. Maladi, grangou, povrete ap taye banda sou tout late . Otorite  Leta yo nan refleksyon pou kenbe sosyete yo vivan. Se yon gwo lit pou lavi sou te a pou moun, ak bet jwenn manje, dlo ak swen sante. Lit sa konsène tout lavi plant yo ak divès espès vivan ki nan nati a ki menase pou disparèt. Chak moun k ap viv sou tè a gen devwa pou kontribye nan demach pou lite kont  katastwof natirèl sa yo. Se nan kontèks gwo menas ki peze sou planèt la fòmasyon sa òganize. Sansibilizasyon sou siklòn, tranbleman tè ak siklòn.

Siklòn : se yon deranjman  ki rive nan atmosfè  a  ki vini  ak  van  epi lapli .

Diferan pati yon siklòn  

Siklòn  gen plizyè pati ladan l:

• Je Siklòn ki ka rive jiska 200 km en realite li konn 20 a 50 km  plis w ap avanse bò je siklòn plis li fè pi cho  pa  gen anpil van ak lapli  nan je siklòn nan ;
• Yon pil nwaj ki antoure ki rele bann nourisye k ap alimente siklòn ak van ak lapli ;
• An plis gen yon lòt ti pati ki gen nwaj ki antoure l kap siklòn nan  ki  lakoz gen  anpil van ak lapli ;

An reyalite je siklòn pa gen anpil van. Moun ki premye dekouvri siklòn nan li pote non moun sa a.

Evolisyon  siklòn 

• Ond tropikal : se lè van regilye yo deranje ki soufle tout ane a deranje  e li vin ogmante vitès la a 75 km / h de tan  men  van sa a se pou you ti bout tan 
• Depresyon tropikal : aprè 24 èd tan si ond tropikal la kontinye  depresyon an se yon agravasyon ond tropikal la ;
• Tanpèt twopikal : Se lè depresyon an vin pi grav, lè sa a yo ba li yon non ;
• Siklòn, ouragan oubyen tifon : se you ogamantasyon kantite van ki fè diferans ant tanpèt ak siklòn. Gen siklòn maksinal ak sipè siklòn  sa ki fè diferans lan se kantite van yo pote.
• Ki konpòtman pou n genyen lè gen Siklòn 

Nan sezon siklòn se pou nou rete vijilan pou kapab byen enfome sou sa kap pase 

• Se pou nou  mete tout bagay ki ka mouye yo an sekirite tankou Ak de nesans, papye  tè , ak lòt dokiman ki  ka pran dlo.
• Se  pou nou mete bagay ki ka itil nan kay la tankou balèn alimèt flach mete pil nan radyo pou w  ka tande nouvèl
• Anvan  sezon siklòn asire w kay ou solid; si w gen mwayen repare l chwazi bòs ki ka ede w kouvri l byen pou w pa viktim.
• si kay ou pa bon deplase avan siklòn  nan ale lakay yon vwazen oswa  lye yon ki pi aisre  le siklòn pase wa retoune lakay ou  
• Pa fè tèt di tande sa otorite yo ap diw . swiv konsèy yo 

Bon pratik konstriksyon nan milye riral 

Kay sa a fèt yon fason pou l kontre siklòn ak tranbleman tè 

• Li gen kouvèti an kat pan ;
• Li gen kontrevantman nan panno yo ;
• Li gen planch de riv  ki amòti van ;
• Li  fèt avèk materyo  lokal  e se yon konstriksyon tre soup e solid ;
• Mete lis bas pou n ka plase poto yo ;
• Mete poto  sou lis bas la pou yo pa pouri ;
• Itilize feya pou koneksyon poto yo sou lis bas la 
• Nou dwe kontrevante  twati a ;
• Wòch yo byen chita.
• N ap mete fil alegati pou n byen mare tout bwa yo elatriye. 

  Modèl sila a se lè ou  gen wòch ak tè 

Mesaj kle pou kay nou yo solid (enpòtan)

Kay la se pwoteksyon fanmi an. Kay la enpòtan pou fanmi an anpil. Konsa nou dwe pran desizyon konstwi kay ki djanm, pou n evite danje, dega  sou lavi moun ak byen nou, lè gen katastwòf natirèl tankou siklòn ak tranbleman tè; fò n asire kay nou pi solid . Nan lide pou n ranfòse kay yo pou n evite gwo danje men kèk mesaj enpòtan nou dwe konnen:

Lokalizasyon: asire nou espas la oubyen tèren nou pral konstwi a nan yon bon pozisyon, sa vle di ki pa pre rivyè/ravin, lanmè, deboulonay tè. Men fòk se yon espas kote tè a solid, li pa kenbe dlo, li pa pre gwo pye bwa pou tonbe sou kay la ;

Fondasyon: fòk nou asire fondasyon kay la fèt sou yon tèren ki djanm ki p ap kenbe dlo ;

Fòm:   kenbe fòm Kay kare ki senp epi tou ki pa twò wo. Paske lè kay la gen fòm rektang lan lè gen siklòn gran bò a vin fè kay la frajil e se gran bò a ki prale avan ;

Kontrevantman: lè nou fè kontrevantman li rann kay la solid, li rete estab.

• Pou anpeche mi yo tonbe an blòk lè gen katastwòf natirèl yo ;
• Ajoute kontrevantman nan mi solid yo nan chak bo, kote ki pa gen pot ou fenet ;
• Kontrevantman yo dwe konekte nan sòl kay la ak nan tèt poto yo ;
• Byen konekte kontrevantman yo nan chak kwen epi nan kwazman yo. (Poto, chevron) ;
• Tout bwa ki fè kay la dwe byen tache youn ak lòt ;
• Byen kloure tòl yo sou lat yo.

 Koneksyon: koneksyon an se youn nan etap ki pi enpòtan nan kay la se li k ap rann kay la pi solid, konsa nou dwe fè koneksyon soti depi nan fondasyon an kay la rive jis nan twati a. Ou kapab fè koneksyon yo ak fè, fil alegati, konektè metalik, strap metalik ak anpil lòt bagay ankò. Byen konekte tòl ak lat, lat ak chevon, chevon ak pout, pout ak kolòn epi kolòn ak fondasyon.

Twati: Tout bwa ki fè kay la dwe byen tache youn ak lòt.

Byen kloure tòl yo sou bwa yo, fòk nou evite pou tèt kay la pa twò ba ni twò wo epi tou poze tòl yo nan sans kontrè ak van.